Z uwagi na ilość pałacy i zamków na Opolszczyźnie (jest ich ponad 200), nie jesteśmy w stanie przedstawić ich wszystkich, dlatego też poniżej opisujemy tylko namiastkę tego, co powinno się zobaczyć.
Symbolem stolicy województwa jest Wieża Piastowska - pozostałość po dawnym zamku książęcym z początków XIII w. Zamek został zburzony w latach 1928-1930 przez ówczesne władze niemieckie. Do dnia dzisiejszego zachowała się cylindryczna, 35-metrowa wieża z wiatrowskazem w formie orła piastowskiego. Wieża Piastowska jest widoczna w herbie województwa opolskiego i wraz z amfiteatrem jest symbolem Opola, kojarzonym z Krajowym Festiwalem Polskiej Piosenki.
Wizytówką Opolszczyzny z pewnością jest też pałac w Mosznej wraz z przylegającym do niego zespołem parkowym. Konstrukcja neogotycka z 99 wieżyczkami i 360 pomieszczeniami zajmuje powierzchnię 7 tys. m2. W ogrodach pałacowych rosną liczne okazy azalii i rododendronów, które obchodzą swoje święto - "Święto Kwitnącej Azalii" każdego roku, w okolicach miesiąca maja.
Późnobarokowy pałac w Kamieniu Śląskim, to obecnie Centrum Kultury i Nauki Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego. Dawne zabudowania folwarczne po gruntownej przebudowie i modernizacji służą dziś za siedzibę sanatorium "Sebastianeum Silesiacum". Jako Sanktuarium Św. Jacka odwiedzane jest przez licznych pielgrzymów.
Dawna siedziba książąt opolskich w Niemodlinie, usytuowana była kiedyś na placu targowym, dziś na końcu głównej ulicy miasta. Obecny kształt czworobocznej budowli pochodzi z XVIII w., chociaż pierwotna budowla powstała w 1313 r. w stylu gotyckim (jej fragmenty można znaleźć w północnym i południowym skrzydle zamku). Po II wojnie światowej zamek był m.in. siedzibą liceum i szkoły podoficerskiej. W 1990 r. zamek został wykupiony przez prywatnego inwestora. Ciekawostką jest, iż w murach zamku został nakręcony film "Jasminum" Jana Jakuba Kolskiego.
Data powstania zamku w Brzegu nie jest dokładnie znana. Wiadomo, że założenia obronne istniały już za czasów panowania Henryka I Brodatego (1235 r.). Od momentu założenia Księstwa Legnicko-Brzeskiego w 1311 r., aż do wygaśnięcia linii piastowskich książąt brzeskich w 1675 r. zamek był ich główną siedzibą. W 1342 r. zamek otrzymał oficjalny statut stolicy księstwa. Charakter miejsca wpłynął na wielokrotną przebudowę siedziby książąt. Prace nadzorowali architekci włoscy, stąd nawiązania do lekkości renesansu włoskiego i podobieństwa do Wawelu. Po śmierci ostatniego z Piastów zamek zaczął popadać w ruinę, gdyż zmieniający się zarządcy nie dbali o budowlę. Prace renowacyjne rozpoczęto w 1966 r. i zakończono je w 1988 r. Obecnie zamek jest siedzibą Muzeum Piastów Śląskich. Na zamku odbywa się wiele imprez kulturalnych, m.in. koncerty w ramach Międzynarodowego Festiwalu "Wratislavia Cantans", czy "Najazd Poetów na Zamek Piastów Śląskich w Brzegu".
Pałac w Żyrowej początkowo należał to Księstwa Opolskiego. Od 1447 r. był własnością von Zyrowskich, a następnie przez ponad 200 lat był związany z rodem von Gaschin. Pałac wybudowano we wczesnobarokowym stylu, a następnie w XVIII, XIX i XX w. rozbudowano. Po II wojnie światowej mieściło się tu sanatorium dla dzieci. Obecnie pałac jest własnością prywatną.
Opisując zamki i pałace nie można
pominąć Paczkowa. Polskie Carcassonne słynie z bardzo dobrze zachowanych obwarowań miejskich wzniesionych wraz z forytfikacjami ok. 1350 r. Pierwotnie składały się one z dwóch obwodów murów oddzielonych fosą, z 24 basztami i 4 bramami. Do dnia dzisiejszego zachował się wewnętrzny pierścień murów o łacznej długości 1.200 m. z 19 basztami i 3 wieżami bramnymi: Kłodzką, Wrocławską i Ząbkowicką.